23.01.2013 16:20

Przyczyny finansowej katastrofy szpitala

Wydział Audytu i Kontroli Urzędu Miasta zakończył kontrolę doraźną w zakresie gospodarowania środkami publicznymi przez Szpital Miejski im. Jana Garduły. Kontrola zlecona przez prezydenta miasta obejmowała okres od II połowy 2008 r. do I połowy 2011 r. Spowodowana była wzrostem wydatków i utratą płynności finansowej szpitala. Kontrolujący badali dokumenty pod kątem celowości, rzetelności, gospodarności i legalności. Oceniali też czy dyrektor szpitala poprzez niedopełnienie obowiązków lub nadużycie uprawnień wyrządził szpitalowi szkodę majątkową. Kontrola trwała od 12 marca br. Jej wyniki zostały ogłoszone na konferencji prasowej w dniu 18 lipca br. zwołanej przez prezydenta Janusza Żmurkiewicza. W jej trakcie prezydent ani słowem nie wspomniał dlaczego kontrolę przeprowadzano tak późno i co sam robił w czasie tych trzech katastrofalnych lat jako główny organ nadzorujący działalność miejskiego szpitala.

W kontrolowanym okresie największe wydatki szpitala dotyczyły wynagrodzeń wraz z narzutami pracowników etatowych oraz wynagrodzeń personelu świadczącego usługi medyczne w wyniku zawartych kontraktów.

Kontrakty lekarskie

Z przeprowadzonych analiz jednoznacznie wynika, iż nastąpił bardzo znaczący, nieuzasadniony ekonomicznie i formalno-prawnie wzrost wynagrodzeń personelu świadczącego usługi medyczne w grupie lekarzy kontraktowych. Po przebadaniu 5 umów okazało się, że zawierane na okres 2,5 letni były nieprawnie, kilkukrotnie aneksowane (bez wypowiedzenia poprzednich). Jedna ze zbadanych umów na świadczenie usług zdrowotnych zawarta w wyniku rozstrzygnięcia konkursu, na okres od 1.04.2008 r. do 31.12. 2010 r. podpisana została przez poprzednika dyrektora Guziaka. Ustalono w niej wynagrodzenie na poziomie 888 zł. za dobę, to jest 37 zł. za godzinę. Umowa ta decyzją dyrektora Guziaka została zastąpiona nową umową, w której stawkę godzinową zwiększono do 60 zł. Umowa ta została zawarta na okres do 31.12. 2010 r. Jednakże przed upływem tego terminu, aneksem z 13.09.2010 r., ponownie zwiększono stawkę godzinową, tym razem do 80 zł. Stawka na tym poziomie została ustanowiona również w nowej umowie na rok 2011 r. W powyższym przykładzie od 1.04.200 8 r. do 1.01.2011r. stawka godzinowa świadczącego usługi medyczne w wyniku decyzji dyrektora wzrosła z 37 do 80 zł. co stanowi 116,22 % pierwotnej stawki.

W innej z badanych umów zwiększano też stawkę zryczałtowaną normalnej ordynacji, kwotę za dyżury, stawkę za dyżur poza normalną ordynacją, wynagrodzenie za pozostawanie w gotowości i inne. W tym przypadku od 1.04. 2008 r. do 1.01.2011 r. wynagrodzenie ryczałtowe w czasie normalnej ordynacji lekarza wzrosło o 100 %, stawka za dyżury w sobotę, niedzielę i święta wzrosła o 54,32 %, w pozostałe dni o 85,17 %, pozostawanie w gotowości w sobotę, niedzielę i święta wzrosło o 316,67 %, a w pozostałe dni o 400 %, wezwanie do oddziału wzrosło o 56,25%.

Audytorzy stwierdzili, że łączny, bezwzględny dodatkowy wydatek, jaki poniósł szpital w wyniku decyzji dyrektora o zmianie ważnych, obowiązujących umów, tylko w przypadku pięciu przeanalizowanych przypadków wyniósł 445 tys. zł. Faktyczny, bezwzględny wydatek stanowi natomiast krotność wyliczonej kwoty.

Płatne urlopy pracowników na kontraktach

Kolejnym niecelowym, znaczącym wydatkiem szpitala, były przyznane przez dyrektora personelowi medycznemu, z którym zawarto umowy kontraktowe w latach 2009, 2010 i 2011 świadczenia urlopowe (wypoczynkowe – 26 dni i szkoleniowe – 7 dni), co skutkowało wydatkiem z budżetu szpitala ponad 300 tys. zł. Przejście na umowy kontraktowe powinno być oszczędnością pracodawcy, ponieważ zawierając taką umowę nie ponosi m.in. kosztów wynikających z Kodeksu Pracy, takich jak urlopy wypoczynkowe i szkoleniowe. Kontrolujący stwierdzili ponadto, iż na rachunkach i fakturach wystawianych przez świadczących usługi medyczne brak jest jakichkolwiek adnotacji o odbytych urlopach, a tym samym brak odpowiednio udokumentowanej kontroli wykorzystanych urlopów wypoczynkowych i szkoleniowych.

Zmiany w płacach pracowników na umowach o pracę

W okresie zarządzania szpitalem przez dyrektora Guziaka stwierdzono również szereg innych niegospodarnych działań, które były wynikiem podjętych przez niego decyzji i miały znaczący wpływ na zwiększenie poziomu wydatków. Do takich decyzji należy zaliczyć wprowadzenie zmiany do regulaminu wynagradzania dotyczącej wzrostu dodatku stażowego za wysługę lat, o 1 % za każdy dalszy rok pracy, aż do osiągnięcia 25 % miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. Powyższą zmianę wprowadzono aneksem z 23.07.2009 r. z mocą obowiązującą od 1.03.2009 r. ( 5 miesięcy wstecz). Ta decyzja skutkowała wzrostem wydatków do końca 2011 r. o około 245 tys. zł. Inną zmianą wprowadzoną przez dyrektora była podwyżka wynagrodzeń w zakresie płacy zasadniczej głównie pielęgniarek i położnych w okresie od 1.09.2008 r. do 1.03 2011 r. W 2008 r. wynosiła ona średnio 250,0 zł na osobę, w 2009 r. – 300,0 zł; w 2010 r. – 100,0 zł., w 2011 r. – 100,0 zł. Łączna wysokość podwyżek przyznanych przez dyrektora Guziaka w okresie 2,5 rocznym wynosiła średnio 750,0 zł. płacy zasadniczej na osobę (do tej kwoty należy dodać dodatki funkcyjny oraz stażowy). Łączny prosty skutek (bez wszelkich dodatków funkcyjnych i stażowych naliczanych od płacy zasadniczej oraz wzrostu składek ZUS) przyznanych przez dyrektora Guziaka podwyżek wyniósł około 1.581.700 zł.

Laboratorium

W protokole pokontrolnym pokazano jako jedną z przyczyn wzrostu kosztów zarządzania szpitalem, w kontrolowanym okresie utworzenie w połowie 2010 r. wewnętrznego laboratorium szpitalnego. Z analizy przeprowadzonej przez zespół kontrolujący wynika, iż koszty badań nie spadły, lecz wzrosły w 2010 r. w stosunku do 2008 r. o około 76 %, a do roku 2009 r. o około 49%.

Natomiast w 2011 r. w stosunku do 2008 r. wzrosły o około 61 %, a do 2009 r. o około 29 %.

Kontrolujący podkreślają jednak, iż w wykazanych kosztach za lata 2010 i 2011, ujęty jest koszt części badań specjalistycznych, których szpitalne laboratorium nie jest w stanie zrealizować samodzielnie i jest zlecana na zewnątrz (najczęściej do Szczecina), co dodatkowo podraża koszty funkcjonowania szpitalnego laboratorium.

Specjalny Oddział Ratunkowy

Zdaniem kontrolujących nieuzasadnionym wydatkiem było przyznanie przez dyrektora dodatkowego wynagrodzenia za prace organizacyjne oraz pełnienie obowiązków ordynatora na Oddziale SOR.W lipcu 2010 r. dyrektor Guziak zawarł umowę na świadczenie usług zdrowotnych polegających na organizacji, zarządzaniu i kierowaniu Szpitalnym Oddziałem Ratunkowym. Ustalono w niej, że za świadczenie usług medycznych przyjmującemu zamówienie przysługiwać będzie wynagrodzenie w wysokości 9 tys. zł., natomiast za prace organizacyjne od 1 lipca do sierpnia 2010 r., za każdy miesiąc dodatkowo 5 tys. zł. Umowę zawarto na okres od lipca do końca grudnia 2010 r. Już na początku swojej pracy osoba na tym stanowisku otrzymała płatny urlop od 19 do 31 lipca 2010 r. Zdaniem kontrolujących bezzasadnym było pobieranie podwójnego wynagrodzenia, w umowie nie określono żadnych specjalnych zadań w zakresie organizacji oddziału wykraczających poza normalną ordynację. Dodatkowy, nieuzasadniony wydatek szpitala z opisanej wyżej umowy wyniósł 30 tys. zł.

Farmacja – kierownik sam dla siebie

W czasie kontroli wykryto też nieprawidłowość w zatrudnieniu pracownika farmacji. W listopadzie 2010 r. zawarta została umowa o pracę na czas nieokreślony, na stanowisko kierownika działu farmacji z wynagrodzeniem zasadniczym w kwocie 4 600 zł miesięcznie, dodatkiem funkcyjnym w wysokości 45 % wynagrodzenia zasadniczego oraz dodatkiem za wysługę lat zgodnie z regulaminem wynagrodzeń, (łącznie brutto 7 820 zł.). Kontrolerzy stwierdzili, że dział farmacji w szpitalu jest komórką jednoosobową, więc za nieuzasadnione uznali nominowanie pracownika na kierownika działu, ponieważ nie ma on żadnego podwładnego. Pracownikowi działu farmacji przyznano najwyższy dodatek funkcyjny, pomimo, że nie pełni faktycznie funkcji kierowniczych. Ponadto do powyższej umowy o pracę nie ustalono pisemnego zakresu obowiązków.

Nieprawidłowości na OIOM – e i Oddziale Chirurgicznym

Poza wykazanymi powyżej nieprawidłowościami zespół kontrolujący doszukał się też nieprawidłowości na oddziale intensywnej opieki medycznej i anestezjologii. Stwierdzono brak odpowiedniej kontroli wstępnej w zakresie kompletności i rzetelności dokumentów potwierdzających wykonanie operacji gospodarczych dotyczących przepracowanych godzin przez lekarzy na tym oddziale w latach 2009, 2010 oraz w 5 miesiącach 2011 r. Rachunki i faktury wystawiane za wykonanie usług medycznych na tym oddziale zatwierdzane i wypłacane były na podstawie oświadczeń ordynatora w postaci zestawień godzin pracy lekarzy w danym miesiącu .Wykazy (plany pracy oddziału) dyżurów sporządzane na dany miesiąc znacznie różniły się od zestawień godzin pracy lekarzy składanych w formie oświadczeń. Łączna różnica za 3 kolejne miesiące 2010r. wyniosła kwotowo 18 120 zł.

W protokole czytamy: Powyższe różnice nie były wyjaśniane, płatności dokonywano na podstawie przedstawianych rachunków i faktur bez jakichkolwiek weryfikacji i adnotacji. Z przedłożonych przez szpital dokumentów stwierdzono, iż Ordynator Oddziału Anestezjologii i Intensywnej Opieki Medycznej jako jedyny nie sporządzał grafików (harmonogramów) przepracowanych godzin lekarzy w danym miesiącu od roku 2008 do maja 2011. Ponieważ nie było wykazów godzin faktycznie przepracowanych w danym miesiącu, ordynator sam sobie poświadczał ilość przepracowanych godzin, a potwierdzenia ( podpisy merytoryczne ) od stycznia do lipca 2010 r. dokonywane były między innymi przez osoby, które nie mogły mieć dostatecznej wiedzy na temat ilości godzin świadczonych przez lekarzy usług ( w tym przypadku przez pracowników rachuby i księgowości). Szpital nie posiada żadnych innych dokumentów dotyczących potwierdzenia wykonania operacji gospodarczych, które umożliwiłyby odpowiednią kontrolę wydatkowania środków publicznych.

Ponadto na tym oddziale stwierdzono kuriozalny przypadek zatrudnienia, polegający na podpisaniu umowy z lekarzem na świadczenie usług zdrowotnych, których faktycznie nie świadczył. Umowa to opiewała na 6 tys. zł ryczałtu. W protokole czytamy: W dniu 1.01.2010 r. Dyrektor zawarł umowę na świadczenie usług zdrowotnych polegających na sprawowaniu opieki nad pacjentem po operacjach w Oddziale Intensywnej Opieki Medycznej, w tym na sprawowaniu opieki medycznej nad pacjentem w czasie normalnej ordynacji Oddziału ( § 3 ust.1 umowy). Usługi medyczne, o których mowa w § 3 ust.1, przyjmujący zamówienie powinien świadczyć w czasie normalnej ordynacji Oddziału w dniach i godzinach określonych w uzgodnionym przez ordynatora Oddziału harmonogramie udzielania świadczeń w Oddziale ( § 4 ust.1 umowy).(...).Umowa obowiązywała do 31.12.2010 r.

W lutym 2011 r. dyrektor podpisał z lekarzem kolejną umowę obowiązującą od stycznia do końca grudnia 2011 r. z takim samym ryczałtowym wynagrodzeniem. Protokół stwierdza: Opisane wyżej umowy nie były przez mającego świadczyć usługi faktycznie realizowane. Zgodnie z oświadczeniem ordynatora Oddziału Anestezjologii i Intensywnej Opieki Medycznej lekarz, który zawarł opisywane umowy, nie był zatrudniony w prowadzonym przez niego Oddziale jako podlegający mu świadczeniodawca, a co za tym idzie nie był ujmowany w harmonogramach pracy Oddziału, jak również nie świadczył usług merytorycznie związanych z pracą Oddziału Anestezjologii i intensywnej Terapii.

Pomimo nie realizowania zawartych umów lekarz przedkładał, co miesiąc rachunki (przez okres 24 miesięcy) za świadczenie usług medycznych w zakresie chirurgii ogólnej. Wartość wypłaconych kwot na podstawie rachunków za 2010 r. i 2011 r. wynosiła 144 000 zł. Rachunki te były sprawdzane pod względem formalno-rachunkowym i merytorycznym oraz zatwierdzane do wypłaty przez głównego księgowego i dyrektora jednostki, pomimo niezgodności zakresu świadczonych usług z umową oraz brakiem wymaganego przez umowę harmonogramu udzielania świadczeń na Oddziale. Potwierdzenia merytoryczne dokonywane były między innymi przez osoby, które nie mogły mieć wiedzy na temat świadczenia usług lub ich braku przez lekarza przedstawiającego rachunek do wypłaty (min. pracowników rachuby i księgowości). Ponadto w 2009 r. zawarto z w/w lekarzem umowę na świadczenie usług medycznych w Oddziale Chirurgicznym na okres od 01.12.2009 r. do 31.12.2009 r. z miesięcznym wynagrodzeniem ryczałtowym 7 500 zł. Pomimo tak krótkiego okresu, na jaki została zawarta umowa umieszczono w niej zapis dotyczący możliwości przerwy w świadczeniu usług w wymiarze do 26 dni kalendarzowych z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.

Operacje finansowe

Do powiększania kosztów funkcjonowania szpitala przyczyniały się też zaciągane pożyczki, kredyty i ich obsługa. W latach 2010 i 2011 dyrektor szpitala zawarł 17 umów z firmami M.W.Trade S.A i Magellan S.A w wyniku których zaciągnął pożyczki na bieżącą działalność szpitala w wysokości 5.533.333,33 zł. Dodatkowe koszty, jakie poniósł szpital w wyniku finansowej obsługi pożyczek, na które złożyły się prowizja i odsetki wyniosły łącznie 281.457,65 zł. Przy zaciąganiu powyższych pożyczek dyrektor szpitala nie stosował zasad określonych w przepisach o zamówieniach publicznych. Ponadto dyrektor podpisał 6 porozumień w sprawie nabycia wierzytelności z firmami M.W.Trade S.A i Magellan S.A na łączną kwotę 3 540 318,93 zł. Dodatkowe koszty, jakie poniósł szpital w wyniku obsługi porozumień, na które złożyły się prowizja i odsetki wyniosły łącznie 1 068 425,71 zł. Wszystkie transakcje odbywały się bez wiedzy i zgody organu sprawującego nadzór nad szpitalem.

Reasumpcja

Powyższa kontrola była już drugą kontrolą przeprowadzoną w szpitalu przez Wydział Audytu i Kontroli. Na skutek pierwszej sprawa naruszenia przez dyrektora dyscypliny finansów publicznych trafiła do Regionalnej Izby Obrachunkowej. Wyniki kolejnej przedstawił na konferencji prasowej Naczelnik Wydziału Audytu i Kontroli Wewnętrznej UM, Gustaw Szydłowski. Zabierał też głos świnoujski prezydent.

- Chcemy, żeby szpital w obecnej strukturze funkcjonował nadal. Warunek jest jeden, szpital musi się musi zmienić formy działania, zrestrukturyzować się, musi dojść do porozumienia między dyrekcją szpitala, a załogą w kwestii oszczędnego gospodarowania środkami, którymi szpital dysponuje. Jeżeli te wszystkie argumenty zostaną podjęte wierzę w to, że szpital nadal będzie funkcjonował jako szpital miejski. Taki jest cel podejmowanych przez nas działań i tych, które będziemy podejmować w kolejnych okresach. Analizujemy ten materiał i przygotowujemy wystąpienie do prokuratury, aby prokuratura stwierdziła, czy te decyzje, te działania podejmowane przez pana dyrektora Guziaka mają znamiona przestępstwa. Naszym zdaniem tak i z takim wnioskiem do prokuratury wystąpimy, pokazując konkretne decyzje podejmowane przez byłego dyrektora w kwestiach skutkujących wydatkami, na które nie było w tym czasie pokrycia w zakresie środków, jakimi szpital dysponował. Każda decyzja skutkowała dalszym zadłużaniem się szpitala – mówił na konferencji prezydent J. Żmurkiewicz.

Trwają też prace zespołu, którym kieruje zastępca prezydenta Joanna Agatowska. W jego składzie znajdują się pracownicy szpitala, radni, członkowie społecznej rady szpitala. Zespół ma wypracować warunki, które pozwoliłyby szpitalowi nadal funkcjonować jako szpital miejski. Między innymi ma dojść do porozumienia z pracownikami etatowymi w sprawie wynagrodzeń, czyli ich urealnienia do obecnych możliwości szpitala. Jest to jedna z najtrudniejszych decyzji jaką będą musieli podjąć. Sprawy wysokich i nieprawidłowych kontraktów dyrektor szpitala już rozwiązała poprzez konkursy. Pozostała sprawa pracowników etatowych. Jeżeli nie będzie porozumienia w tej sprawie świnoujski szpital może zostać oddany w prywatne ręce. Zainteresowanie szpitalem jest. Do władz miasta zgłaszają się chętni aby go przejąć. Swoją drogą należałoby zastanowić się nad pazernością i nieuczciwością niektórych pracowników świnoujskiej służby zdrowia. Przecież to zapewne oni sami występowali do dyrektora z prośbą o zmiany kontraktów i orientując się w sytuacji finansowej szpitala lekką ręka odbierali pieniądze w kasie. Chyba, że to dyrektor z własnej woli proponował niczym nieuzasadnione podwyżki i wynagrodzenia za nieprzepracowane godziny?

Nie wiadomo jeszcze jak do tego problemu podejdzie prokuratura, która będzie badała nieprawidłowości w świnoujskim szpitalu. Na odpowiedź czeka też pytanie co robili przez ponad trzy lata ci, którzy nadzorowali świnoujski szpital z prezydentem miasta na czele. Przecież o szeregu nieprawidłowościach w tej placówce systematycznie przez lata informowaliśmy na naszych łamach!

W czasie konferencji prasowej zabierała też głos dyrektor szpitala Małgorzata Szmajda. Mówiła między innymi na temat aktualnych zobowiązań szpitala. Na koniec maja br. stanowiły one kwotę 16,1 mln zł. Natomiast na koniec czerwca br. 14,4 mln. zł.

O odniesienie się do przedstawianych zarzutów pokontrolnych poprosiliśmy byłego dyrektora świnoujskiego szpitala - Dariusza Guziaka.

- Protokołu z kontroli nie otrzymałem i trudno mi się do czegokolwiek odnieść. Nie mam żadnych dokumentów. Jeśli otrzymam protokół to mogę się do niego ustosunkować. Z tego co na ten temat słyszałem to nie ma żadnych wskazań do skierowania sprawy do prokuratury. W tej chwili są to tylko pomówienia – powiedział nam krótko D. Guziak

eska/kmn