Plan Ogólny jest obowiązkowym aktem prawa miejscowego.Obowiązek uchwalenia planu ogólnego został ustanowiony ustawą z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz innych ustaw.  Zastąpi on studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, które choć nie miało mocy prawnej, było podstawą do ustanawiania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. 

Brak planu ogólnego będzie miał poważne konsekwencje dla gminy. Jakie? Między innymi nie będzie możliwe wydawanie nowych warunków zabudowy, nie będzie można uchwalać nowych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (mpzp), nie będzie można realizować zabudowy na działkach bez ważnego mpzp. Wywoła to paraliż planistyczny i zablokuje rozwój inwestycji w gminie, wywoła.

Co zmienia Plan Ogólny?

Dotychczas na obszarach nieobjętych mpzp inwestor mógł na podstawie warunków zabudowy wybudować chlewnię lub fermę futrzarską, czy inne uciążliwe dla społeczności lokalnej przedsięwzięcie, tuż przy budynkach mieszkalnych. W planie ogólnym – w strefie z zabudową mieszkaniową nie będzie to możliwe. Dzięki planowi ogólnemu łatwiej będzie można także wyznaczać tereny zielone, jak parki, skwery czy ścieżki rekreacyjne.

Plan ogólny to także szansa na współdecydowanie mieszkańców, którzy w procesie tworzenia planu ogólnego będą mogli zabrać głos dwa razy. Najpierw składając wnioski przed stworzeniem planu, a później zgłaszając swoje uwagi do zaproponowanego przez gminę planu ogólnego.

Społeczeństwo obywatelskie Gminy Wilkowice

Mieszkanki i mieszkańcy Gminy Wilkowice w Beskidzie Śląskim złożyli właśnie ponad 600 wniosków do planu ogólnego. O co wnioskują? O zakaz zabudowy wielorodzinnej, żeby zachować obecny charakter miejscowości. Szczególnie, że gęstość zaludnienia tej gminy już dzisiaj wynosi 390 mieszkańców/km2, podczas gdy Województwo Śląskie, czyli najgęściej zamieszkałe województwo w Polsce – 361 mieszkańców/km2 (dla całej Polsce współczynnik ten wynosi wynosi tylko 122).

Lokalna społeczność domaga się także powstrzymania zabudowy terenów rolnych, ochrony cieków wodnych czy zakazu handlu wielkopowierzchniowego.

Zależy nam na zrównoważonym rozwoju gminy, dlatego chcemy utrzymać wiejski charakter naszych miejscowości. Nie mniej ważna jest ochrona terenów zielonych, bo to one gwarantują zdrowe życie i komfort mieszkańców. Tymczasem naszym nielicznym terenom zielonym od kilku lat grozi zabudowa. Dlatego już teraz składamy wnioski do planu ogólnego. Szczególnie, że niedawno usunięto część roślinności z Kępy Kubańdowej, przywracając rzekomo pierwotny charakter tego terenu, czyli działki rolniczej. Mamy jednak uzasadnione podejrzenia, że wkrótce ta działka rolnicza może zostać przekształcona w budowlaną  – komentuje Jolanta Kasprzyk, mieszkanka Bystrej w Gminie Wilkowice. 

To nie pierwsza mobilizacja mieszkańców tej gminy. Już siedem lat temu powołali oni ruch społeczny Smog w Bystrej, skutecznie działając na rzecz poprawy fatalnej jakości tutejszego powietrza. Od kilku lat bronią też przed zabudową Kępę Kubańdową – ostoję bioróżnorodności. To miejsce bytowania kilkudziesięciu gatunków zwierząt, z których kilkanaście jest prawnie chronionych, m.in.  głuszec, kumak nizinny, ropucha zielona czy rzekotka drzewna. Miejsce to pełni także bardzo ważną funkcję społeczną – naturalnego korytarza przewietrzania, czyli pasa wolnej przestrzeni i zieleni, który umożliwia wymianę powietrza w dolinie. W kontekście walki ze smogiem ma to kluczowe znaczenie.

Zaczęło się od tego, że poprzedni wójt gminy przedstawił „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Wilkowice”, w którym zaplanowano m.in. powiększenie strefy przemysłowej, zabudowę obszaru należącego do Parku Krajobrazowego Beskidu Śląskiego oraz przekształcenie 12,5 ha Kępy Kubańdowej na działki budowlane.

Sprzeciw mieszkańców był zdecydowany. Społeczność lokalna złożyła ponad 1200 pism z uwagami do Studium. Ponad 90% z nich była przeciwko jakiejkolwiek zabudowie Kępy Kubańdowej. Determinacja społeczna doprowadziła do tego, że w wyborach samorządowych wójt gminy, mimo że był jedynym kandydatem, nie zdobył wystarczającej liczby głosów. Dlatego nowego wójta musiała wybrać Rada Gminy. Nowy wójt wraz z radą w październiku zeszłego roku została podjęli uchwałę o odstąpieniu od dalszego procedowania projektu studium.

Mieszkanki Gminy Wilkowice składają wnioski do planu ogólnego. Fot. Archiwum Pracowni na rzecz Wszystkich Istot.

Teraz mieszkańcy nie chcą przeoczyć żadnej możliwości wpłynięcia na przyszłość gminy. Trzymają rękę na pulsie i prowadzą kampanię informacyjną. Zachęcają do składania wniosków i chętnie pomagają. Jednym z punktów informacyjnych jest Stacja Edukacji Ekologicznej w Bystrej, czyli siedziba Stowarzyszenia Pracownia na rzecz Wszystkich Istot.

Jesteśmy bardzo dumni z mieszkańców i mieszkanek Gminy Wilkowice, że są tak zaangażowani. To wzór społeczeństwa obywatelskiego. Od ponad 20 lat sercem naszej organizacji jest właśnie Bystra, dlatego my również złożyliśmy wniosek do planu ogólnego, wskazując m. in. na konieczność utrzymania istniejących terenów leśnych, zieleni – mówi Radosław Ślusarczyk z Pracowni na rzecz Wszystkich Istot.

Tworzenie planów ogólnych ma nie tylko wymiar lokalny. Jest szalenie istotne także na poziomie krajowym, co wykazał projekt badawczy „Green to Grey”. Przeanalizowano w nim zdjęcia satelitarne Europy z pięciu lat. Wnioski są ponure: Europa traci ok. 1500 km². terenów zielonych rocznie na rzecz budownictwa. Polska zaś jest drugim po Turcji krajem o największych ubytkach przyrodniczych. W latach 2018-2023 straciliśmy ponad 1000 km kwadratowych zieleni.

Kontakt:
Radosław Ślusarczyk, Pracownia na rzecz Wszystkich Istot,