17.06.2025 6:07

W sprawie głębokowodnego terminalu kontenerowego w Świnoujściu

Rada Programowa wydała rekomendacje

We wrześniu 2024 r. uchwałą Rady Miasta Świoujście została powołana Rada Programowa. Na jej czele stanął Ryszard Grobelny, były prezydent Poznania. Głównym celem Rady było dokonanie z pomocą ekspertów analizy i oceny skutków budowy głębokowodnego terminalu kontenerowego w porcie zewnętrznym w Świnoujściu, wpływu tej inwestycji na miasto, w tym na środowisko, gospodarkę, turystykę i życie społeczne. Rada 13 czerwca praktycznie zakończyła swoje dzieło. Poniżej publikuję pełny tekst rekomendacji Rady Programowej, które jak należy sądzić zostaną wykorzystane do dalszych działań podejmowanych przez władze samorządowe Świnoujścia, a także Międzyzdrojów.

„Rekomendacje Rady Programowej
dla Rady Miasta Świnoujście i Prezydenta Miasta Świnoujście

Na podstawie Załącznika Nr 3 do uchwały Nr VIII/42/2024 Rady Miasta Świnoujście z dnia
26 września 2024 r., Rada Programowa przedkłada Radzie Miasta Świnoujście i Prezydentowi Miasta Świnoujście następujące stanowisko i rekomendacje :

Stanowisko

Rada Programowa akceptuje wnioski i rekomendacje wynikające z opracowania pt. „Budowa i eksploatacja Głębokowodnego Terminalu Kontenerowego w Świnoujściu. Potencjalne oddziaływanie na obszar gminy Świnoujście”, przygotowanego przez Zespół Doradców Gospodarczych TOR.

Rekomendacja nr 1

Rada Programowa rekomenduje wystąpienie do Najwyższej Izby Kontroli z wnioskiem o przeprowadzenie kontroli procesu inwestycyjnego Głębokowodnego Portu Kontenerowego (GTK)
w porcie zewnętrznym w Świnoujściu.

Uzasadnienie: Przeprowadzona analiza dokumentów budzi liczne wątpliwości co do poprawności planowania i przygotowania procesu inwestycyjnego. Przede wszystkim:

·       brak jest (lub nie jest ona udostępniana) spójnej dokumentacji uzasadniającej podjęcie procesu inwestycyjnego, w związku z tym istotne wątpliwości budzi gospodarcze i ekonomiczne uzasadnienie planowanej inwestycji; uzyskana dokumentacja jest wyrywkowa, oparta na wybiórczych, często nieaktualnych i nierealnych założeniach;

·       brak jest prawidłowego i kompleksowego ujęcia budowy GTK w dokumentach programowych, zarówno na szczeblu krajowym jak i regionalnym oraz lokalnym;

·       proces prowadzenia inwestycji jest wyrywkowy i nie obejmuje inwestycji towarzyszących, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania portu (przede wszystkim w zakresie rozbudowy sieci transportowych);

·       analizy środowiskowe nie mają charakteru kompleksowego i nie obejmują jednocześnie wszystkich aspektów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania GTK;

·       brak jest analizy negatywnych aspektów budowy GTK, gównie dla obszaru miast Międzyzdroje i Świnoujście.

Rekomendacja nr 2

Rada Programowa rekomenduje wystąpienie do Prezesa Rady Ministrów z wnioskiem o powołanie międzyresortowego zespołu koordynującego pracę przy budowie GTK, z udziałem przedstawicieli Urzędu Marszałkowskiego oraz władz lokalnych Świnoujścia i Międzyzdrojów.

Uzasadnienie: Opracowanie ZDG TOR „Budowa i eksploatacja Głębokowodnego Terminalu Kontenerowego w Świnoujściu. Potencjalne oddziaływanie na obszar gminy Świnoujście” wskazuje na konieczność podjęcia różnorakich działań, których celem jest przeprowadzenie w optymalny sposób procesu inwestycyjnego GTK, a tym samym zminimalizowanie jego negatywnego oddziaływania oraz wzmocnienie aspektów pozytywnych. Do tych działań powinny należeć między innymi :

·       przeprowadzenie rzetelnych konsultacji społecznych, wraz z debatą publiczną;

·       opracowanie systemu informacji o podejmowanych działaniach i ich przewidywanych efektach – portal informacyjny;

·       ustalenie rzeczywistych planów rozbudowy portu w Świnoujściu o terminale T3 i T4, głębokowodny terminal uniwersalny lub inne;

·       publiczne udostępnienie istniejących materiałów dotyczących budowy GTK;

·       opracowanie realnego programu ograniczenia i zrekompensowania uciążliwości dla mieszkańców i środowiska, związanych z budową i eksploatacją GTK;

·       określenie źródeł i zakresu finansowania dodatkowych wydatków  na dostosowanie infrastruktury komunalnej i transportowej Miasta Świnoujścia i gminy Międzyzdroje do potrzeb GTK,

·       wykonanie analizy uwarunkowań i wypracowanie planu działania w przypadku wystąpienia istotnych utrudnień w funkcjonowaniu portu oraz wypadków i katastrof w ruchu lądowym i morskim w odniesieniu do analizowanego obszaru;

·       przeprowadzenie szczegółowej analizy wpływu GTK na rynek pracy Świnoujścia i powiatu kamieńskiego, opracowanie polityki kształtowania rynku pracy i powiązanej z nią polityki migracyjnej;

·       wykonanie analizy wpływu GTK na rynek mieszkaniowy i opracowanie polityki mieszkaniowej powiązanej z polityką migracyjną;

·       wykonanie kompleksowej analizy wpływu GTK i inwestycji towarzyszących (np. budowa nowego toru podejściowego i nowego falochronu osłonowego) na środowisko naturalne i określenia na tej podstawie adekwatnego zakresu rekompensat środowiskowych w granicach administracyjnych Miasta Świnoujście i Gminy Międzyzdroje;

·       opracowanie modelu oddziaływania GTK na jakość powietrza;

·       opracowanie modelu hałasu z uwzględnieniem oddziaływania GTK i nowych obciążeń transportowych na Świnoujście i Międzyzdroje;

·       opracowanie nowego modelu hydrologicznego, w którym oceniona zostanie przyspieszona erozja plaż w Świnoujściu i Międzyzdrojach;

Rekomendacja nr 3

Rada Programowa rekomenduje zwrócenie się do ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego (Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej) oraz do Marszałka Województwa Zachodniopomorskiego z wnioskiem o zawarcie kontraktu terytorialnego (zgodnie z ustawą z dnia 6.12.2006 o zasadach prowadzenia polityki rozwoju ( Dz.U. 2025.198)), obejmującego budowę i eksploatację GTK wraz z niezbędnymi działaniami, które powinny być podjęte dla optymalizacji projektowanego przedsięwzięcia oraz odpowiedniego zrekompensowania uciążliwości i strat jakie mogą ponieść Miasto Świnoujście i gmina Międzyzdroje w związku z budową i funkcjonowaniem GTK.

Uzasadnienie: Budowa GTK jest przedsięwzięciem istotnym dla kraju, regionu i lokalnych gospodarek; przedsięwzięciem wieloaspektowym, które powinno być prowadzone w sposób kompleksowy, uwzględniający różnorodne, w tym lokalne interesy. Instytucja kontraktu terytorialnego pozwala skoordynować prace różnych instytucji centralnych, regionalnych i lokalnych w celu optymalizacji realizacji przedsięwzięcia (budowy GTK).

Rekomendacja nr 4

Rada Programowa rekomenduje podjęcie wspólnych działań samorządów gminnych Świnoujścia i Międzyzdrojów polegających na :

1)     uzyskaniu gwarancji prawnych chroniących przed dalszą ekspansją portu na pas wybrzeża, tereny lądowe i akwen Zatoki Pomorskiej,  leżące na wschód od linii wyznaczonej następującymi punktami i odcinkami :

·       wschodnia główka falochronu osłonowego GTK,

·       wschodnia krawędź mola kontenerowego T1 i T2,  

·       wschodni odcinek granicy administracyjnej portu morskiego w Świnoujściu biegnący od plaży do drogi krajowej nr 3;

2)     doprowadzeniu do zmian w planach ogólnych i strategiach rozwoju Miasta Świnoujście i Gminy Międzyzdroje umożliwiających zintegrowane i zrównoważone zagospodarowanie obszarów określonych w p. 1 na potrzeby turystyki, rekreacji i mieszkalnictwa;  

3)     wykonaniu analizy utraconych korzyści dla Świnoujścia i Międzyzdrojów wynikających z niemożliwości alternatywnego zagospodarowania terenów przeznaczonych na potrzeby GTK i  pozostałych terenów leżących na wschód od GTK w kierunku Międzyzdrojów;

4)     opracowaniu realistycznej prognozy wpływu GTK na branżę turystyczną w Świnoujściu i Międzyzdrojach, a na ich podstawie przygotowanie planu wsparcia turystyki (maksymalne ograniczenie negatywnego odziaływania GTK na turystykę);

Uzasadnienie:  Wspólne działanie, np. w formie porozumienia miedzy gminami, o którym mowa w art. 74  ustawy o samorządzie lokalnym z dnia 8 marca 1990 r. (Dz.U. 2024.1465), pozwoli skoordynować działania, zgromadzić odpowiednie środki finansowe na ich realizacje a tym samym stworzyć większe szanse na osiągnięcie zakładanych celów.

W głosowaniu nad powyższym stanowiskiem i listą rekomendacji wzięło udział 8 członków Rady Programowej, z tego : 2 w formule on-line, 6 na sali konferencyjnej

Oddano następująca liczbę głosów :
- za  : 9,
- przeciw : 0
- wstrzymujących się : 2  

W głosowaniu nie uczestniczyło 4 członków Rady

 Świnoujście, 13 czerwca 2025 roku

 Przewodniczący Rady Programowej

Ryszard Grobelny”