26.10.2021 8:49

ELEKTRYCZNE „BIELIKI”

Uważam za konieczne, by władze miasta podjęły działania na rzecz modernizacji promów typu „bielik”, czyli wymiany bardzo kosztownych w eksploatacji głównych napędów hydraulicznych na napędy elektryczne. W standardowym trybie pracy całość mocy pobierana byłaby z baterii, doładowywanych w czasie postoju promu przy nabrzeżu przez wykorzystanie systemu szybkiego ładowania współpracującego z systemem automatycznego cumowania promu.

Gdy w połowie lat 90 ub. wieku otrzymałem do zaopiniowania projekt wstępny promów typu „bielik”(opiniowałem część dotyczącą kadłuba i napędu głównego a mgr inż Ryszard Piotrowski część dotyczącą systemów siłownianych i ogólnokrętowych oraz maszyn i urządzeń pomocniczych) swoją opinię zakończyłem stwierdzeniem, że gdyby ów projekt przedstawił na egzaminie końcowym uczeń technikum okrętowego, to otrzymałby ocenę niedostateczną. Za projekt, budowę, odbiór ze stoczni i przekazanie promu Żegludze Świnoujskiej w imieniu Miasta jako inwestor zastępczy odpowiadało Biuro Rachunkowe Pronet. Projekt wstępny nie spełniał bardzo wielu wymogów klasyfikacyjnych (Przepisy PRS). Usunęliśmy ogromną ilość błędów, jednak o zmianie konfiguracji instalacji hydraulicznej oraz zwiększeniu mocy i rodzaju głównego napędu statku na DE, czy o zmianach w architekturze pokładu w ogóle nie chciano z nami dyskutować. Promy zbudowano z napędem spalinowo-hydraulicznym z wąskim pokładem samochodowym. Dodatkowo „bieliki” przeszły tylko skrócone próby zdawcze, co w pierwszych latach skutkowało „twardymi” cumowaniami. Specjaliści, w ramach gwarancji, nie potrafili usunąć przyczyn tych niebezpiecznych zdarzeń. Dopiero powołany przez Dyrektora ŻŚ zespół (niżej podpisany i mgr inż. nawigator Roman Widurski) opracował program prób promu w ruchu, przeprowadził próby na Zalewie Szczecińskim ( BielikIV , w obecności przedstawicieli SSR Gryfia, PRS i Urzędu Morskiego) i dokonał analizy ich wyników. Na tej podstawie usunięto błędy w oprogramowaniu systemu zarządzania napędem na wszystkich „bielikach’.

To, że promy typu „bielik” ze względu na zastosowane rozwiązanie napędu głównego są statkami nie tylko drogimi w eksploatacji, ale i mało bezpiecznymi wiedzą od dawna zarówno pracownicy ŻŚ, jak i ich przełożeni. Informacje o tym pochodziły m.in. od instytucji czuwających nad bezpieczeństwem żeglugi . Każdorazowo po zaistnieniu wypadku morskiego (promy typu „bielik” zaliczyły ich kilka) jest on analizowany przez Państwową Komisję Badania Wypadków Morskich, a raport publikowany w Internecie. Poniżej przedstawiam wyciąg z raportu z 2019 roku.

„RAPORT KOŃCOWY 03/19 www.pkbwm.gov.pl 18 5.1. Uwaga dotycząca układu napędowego promu. W czasie prowadzonego badania Komisja zwróciła uwagę na ryzyko związane z możliwą awarią układu napędowego promu. Napęd główny promu jest hydrauliczny. Silnik główny napędza pompy hydrauliczne, które wytwarzają ciśnienie oleju do napędu silników hydraulicznych pędników na dziobie i rufie oraz większości urządzeń na promie. Taka konfiguracja zawiera bardzo wiele węży hydraulicznych i ich połączeń, których szczelność nie zawsze jest łatwa do zachowania. Jakiekolwiek poważne rozszczelnienie tego układu (pęknięcia węża) powoduje: wyciek oleju, utratę napędu, konieczność zatrzymania silników i brak możliwości manewrowania promem. Biorąc pod uwagę fakt, że prom może przyjąć na pokład 500 pasażerów oraz około 30 samochodów, tego rodzaju awaria staje się bardzo poważnym zagrożeniem dla bezpieczeństwa przewożonych ludzi. Komisja uważa, że bardziej właściwym dla tego promu ze względu na bezpieczeństwo byłby napęd elektryczny. „

Modernizacja promu to zadanie bardzo złożone, wymagające wiedzy i doświadczenia zawodowego osób zaangażowanych w projekt. Dotychczasowe doświadczenia z budową, czy modernizacją świnoujskich promów nie napawają zbytnim optymizmem. Sprawy z nimi związane często traktowane były przez samorządowców delikatnie mówiąc z małą uwagą, lub ślepą wiarą w kompetencje ekspertów i urzędników, co skutkowało podejmowaniem błędnych decyzji lub nie podejmowaniem ich wcale. Może tym razem uda się wykonać to zadanie szybko i profesjonalnie. Cdn.

Andrzej Sokołowski